ھنر تذھیب با پیدایش خط و منطبق با آن شکل گرفت. تذھیب در ایران از آثار مانوی آغاز گردید و با توجه به دیدگاه دو گانگی عالم نور و ظلمت و اصالت عالم نور ، رنگ طلا اعتبار یافت و در تزیینات مانوی به عنوان تمثیل نور به کار گرفته شد. نقش عمده رواج این ھنر را ایرانیان چه قبل و چه بعد از اسلام به عھده داشتند و این ھنر را در خدمت کتاب آرایی در تمامی عالم گسترش دادند.
ھنرمند تذھیب کار بدلیل وفادار ماندن  به سطح کاغذ، ھمچنین ھنر خوشنویسی و به  منظور اعتقادات دینی برای تزیین کتب مقدس، ادبی و ارزشمند از نقوش دو بعدی و تجریدی استفاده کرده است. ھمانگونه که کلام مقدس بیانگر حقایق عالم است، ھنر تذھیب نیز رسالت مصّور کردن حقیقت اشیاء را در جوار کلام حق بعھده داشته و دارد. تذھیب ھنری تجریدی وفرا انتزاعی است و بیان کنندة حقیقت مستتر در باطن مخلوقات و اشیاء است. ھنرمند تذھیب کار شرقی ھیچ نقشی را به  عبث نیافریده و یا رنگی رابیھوده مورد استفاده قرار نداده است و ھمه آنچه که از دیرباز تا امروز بکار گرفته منطبق بر جھان بینی شرقی اوست، که ھمانا سیر از جزء به  کل و از کل به  جزء است. در جھان امروز که نظم آنرا بر اساس ھندسه فراکتال تعبیر و تفسیر می کنند، اجزاءاز ھمان قانون کل که در ذیل آن بسر می برند تبعیت می کنند و کل ھم نظم و نقش دھنده ھمه اجزاء بوده و در ھر جزیی، کل بصورت جوھری در بطن جزء حضوردارد. ھنرمند شرقی
ھم از دیرباز منطبق بر چنین حکمتی که بر کل عالم حاکم است نقوش و اصول تذھیب را پایه ریزی کرده و به  تصویرکشیده است. با تمام این ویژگی ھا وکامل بودن این ھنر ھمواره در حاشیة مکتوبات بوده است !
این ھنر آنقدر کامل است که ھنرمند می تواند با استفاده از اصول حکمی و تکنیکی آن ، حقیقت عالم را به  تصویر بکشد، بی نیاز از اینکه در کنار نقشی مشخص و یا متنی با محتوا قرار گیرد.
ظرافت در این ھنر ھمواره جزء یکی از اصول آن است. زیرا پیدایش آن به  منظور تزیین کتب خطی بوده و در صفحات کتب فضاھای کوچکی را به  خلق این ھنر اختصاص داده شده است. ھمچنین ظرافت و ریزه کاری نشانی از عالم کثرات است.
 

بیان نمادین تذھیب :
 

نقوش و قالبه ا:

اسلیمی : مقام جانوری
ختایی : مقام نباتی
اسپیرال: حرکت بسوی کمال معراج دایره شدن (کامل شدن)
شمسه: نماد کمال منبع نور ذات حق
حاشیه: قالب مادی کهجایگاه ثبت کلام وحی است (قلب و دل)
سرلوح : شکل گنبد مانند بربالای حاشیه( ورودی قالب مادی)
نشان : نماد راه تکامل با اشکال متفاوت
شرفه: نماد شعاع نور، حلقهاتصال بین وجود و عدم، سیر بسوی تعادل

رنگ
طلایی : خالص ترین رنگ نور خورشید حق پاکی باطن و درون ھدایت گر انسان از درون به  یرون ( مقام ملکوتی)
نقره ایی : رنگی کهبه  مرور زمان خلوصش را از دست می دھد ( مقام انسانی)
لاجورد : مکمل رنگ طلایی کاینات آسمان ھدایت گرانسان از بیرون به  درون
زنگار: ارتباط دھنده بین طلایی و لاجوردی (فطرت میان ملکوت و ملک)
شنجرف: ارتباط دھنده بین لاجوردی و طلایی (فطرت میان ملک و ملکوت)
سیاه: کاملترین رنگ بیان کمال ( مقام حیرت)
اُخری: عالم جسمانی انسان ( مقام خاک)

قلم گیری :
قلم گیری سوزنی : ضخامت این قلم گیری به  اندازه یک تار مو است و درآن ھیچ تندی و کندی که بیان حقیقت جایی » کننده احساسات شخصی ھنرمند است ، دیده نمی شود. در واقع براساس حکمت تذھیب که قلم گیری در صورتی شکل می گیرد که ھیچ منیّتی وجود نداشته باشد، تا آنجا که در « است که من نباشد افعال صوری مذّھب نیز برای رسم چنین خطی نفسش را در سینه حبس می کند تا رسم آن بدون ھیچ « سیراز وجود به  عدم ». لرزشی صورت پذیرد پرداز با دوروش پرداز نقطهای و لکه وداغ انجام می شود.